اهداف و اصول معماری سبز

اهداف و ا صول« معماری پایدار» یا «معماری سبز»

معماران نیز همسو با سایر دست اندرکاران در پی یافتن راهکارهای جدیدی برای تامین زندگی مطلوب انسان هستند. بدیهی است که زندگی ،کار ،تفریح ،استراحت و... همه و همه فعالیت هایی می باشند که در فضاهای طراحی شده توسط معماران صورت پذیرفته و از آنجا که نقاط ضعف و قوت یک ساختمان بر زیست بوم جهان تأثیر مستقیم خواهد داشت ،وظیفه ای بس حساس در این خصوص بر عهده معماران می باشد.

در راستای کاربرد مفاهیم پایدار و توسعه پایدار در معماری ، مبحث «معماری پایدار» یا «معماری سبز» کوششی است برای حفظ محیط زیست ، آسایش برای انسانها.ساختمانی که کمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود و در پهنه وسیع تر با منطقه و جهان دارد ، «ساختمان سبز» یا «پایدار» نامیده می شود که هدف از طراحی این ساختمان ها کاهش آسیب بر روی محیط ، منابع انرژی و طبیعت است و شامل قوانین ذیل می باشد:
1. کاهش مصرف منابع غیر قابل تجدید
2. توسعه محیط طبیعی
3. حذف یا کاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت، در صنعت ساختمان سازی
تکنیک های ساختمان سازی تلاشی در جهت تأمین کیفیت یکپارچه، از نظر اقتصادی ، اجتماعی و محیطی است.استفاده معقول از منابع طبیعی و مدیریت مناسب ساختمان سازی به حفظ منابع طبیعی محدود و کاهش مصرف انرژی کمک نموده (محافظت از انرژی) و باعث بهبود کیفیت محیطی می شود. کیفیت اساس طراحی پایدار می باشد .کیفیت مطلوب بدون توجه به طبیعت فراهم نمی شود و همچنین استفاده از مصالح با قابلیت ماندگاری طولانی نیز باید در نظر گرفته شود . رسیدن به استانداردهای بالای کیفیت ، امنیت و آسایش که در واقع سلامت انسانها را تأمین می کند از مهمترین اهداف معماری پایدار است که رسیدن به چنین شرایطی با استفاده از مدیریت کارآمد و به کار گیری آخرین تکنولوژی ها صورت می گیرد.

اصول معماری سبز یا پایدار

حفاظت از انرژی واستفادۀ پایدار از آن پیشرفت های عظیم تکنولوژیِ استخراج نفت و سایر ذخایر زیرزمینی، استفاده هر چه بیشتر این منابع تجدید ناپذیر را فراهم آورده است لذا طراحی ساختمان ها باید به گونه ای باشد که مصرف سوخت فسیلی را به حداقل برساند. همچنین توجه به این مسئله که منابع بهره برداری شده در سامانه های توسعه در کجا استفاده می شوند و چگونگی پایدار نگهداشتن آنها و استفاده از منابعی که امکان جایگزینی سریعتری دارند بسیار مهم است. به عنوان مثال از چوب درختانی باید استفاده شودکه سریع تر رشد کرده و می توانند جایگزین شوند.

کاهش استفاده از منابع جدید

ساختمان باید طوری طراحی شود که استفاده از منابع جدید به حداقل برسد و بتوان در پایان عمر مفید ساختمان از آن به عنوان منبعی برای ایجاد سازه های دیگر بهره برد. گرچه این اصل بیشتر به ساختمان های جدید اشاره دارد ولی باید به خاطر بسپاریم که مرمت و احیاء وضعیت ساختمان های فعلی در راستای کاهش اثرات زیست محیطی به اندازه روش ساخت ساختمانهای جدید حائز اهمیت است. باید بدانیم تعداد منابع برای ایجاد محیط های مصنوع جدید در جهان محدود است ونمی توان برای بازسازی و ساخت هر نسل از ساختمان ها، مقدار جدیدی از آنها را مورد استفاده قرار داد. استفاده مجدد می تواند در مسیر استفاده از مصالح بازیافت شده یا فضاهای بازیافت شده شکل بگیرد. همچنین تغییر در ساختمان های قدیمی برای کاربرد های جدید یکی دیگر از راه های کاهش استفاده از منابع جدید است که گرچه هزینه ها و مشکلاتی به همراه دارد با این حال مزایای حاصل از استفاده مجدد از این ساختمان های بزرگ در کنار یکدیگر و درون یک محیط شهری می تواند بر این مشکلات و هزینه ها غلبه کند. نوسازی ساختمان های موجود در شهرهای بزرگ و کوچک همچنین می تواند موجب حفاظت از منابع مورد استفاده جهت بازسازی ساختمان و در نتیجه جلوگیری از تخریب جامعه شود.

درک محیط

طراحی ساختمان باید به گونه ای باشدکه استفاده از توانایی های محیط و منابع انرژیِ محلی امکان پذیر گردد.اگر ما به امکانات محیطی که درآن هستیم آگاه باشیم می توانیم از صدمه زدن به آنها جلو گیری کنیم.همچنین درک محیط باعث مشخص شدن مراحل طراحی از جمله جهت قرارگیری نسبت به خورشید و چگونگی قرارگیری ساختمان در سایت و حفظ محیط پیرامون و دسترسی سیستم نقلیه و پیاده می گردد. شکل و نحوه استقرار ساختمان و محل قرارگیری فضاهای داخلی می تواند موجب ارتقاء سطح آسایش درون ساختمان شود.

ارتباط با طبیعت

ساختمان چه در داخل محیط شهری باشدوجه در یک محیط طبیعی تر ،ارتباط دادن آن با طبیعت به محیط طراحی شده روح و جان تازه می بخشد و بازگشت به زندگی طبیعی را در خود دارد.

درک تاثیرات محیطی

طراحی پایدار سعی در درک تاثیرات محیط از طریق ارزیابی و تحلیل سایت دارد:ارزیابی انرژی مصرفی ، سمیت مصالح و تکنیک های ساختمان سازی.تأ ثیرات منفی محیطی را می توان از طریق استفاده مصالح ساختمان سازی پایدار ،مصالح با سمیت کمتر و مصالح ساختمانی قابل بازیافت کاهش داد.

احترام به کاربران

این اصل ارتباط اندکی با آلودگی محیط زیست و تخریب لایه ازن دارد اما فرآیند سبز برای تمام منابع مشترک در ساخت یک ساختمان کامل ارزش قائل است و انسان را از این مجموعه خارج نمی داند. احترام به نیازهای انسانی و نیروی کار از دو جهت مورد توجه قرار می گیرد.برای یک معمار حرفه ای توجه به این نکته ضرورت دارد که ایمنی و سلامت مصالح و فرآیند های شکل دهنده ساختمان به همان میزان که برای کارگران و استفاده کنندگان آن مهم است برای کل جامعه بشری نیز از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد.معماران به وجود سم های مختلف در سایت های ساختمانی آگاه شدند واستفاده از مصالح خطرناک را ممنوع کرده اند. شکل دیگر مشارکت انسانی ، اشتراک و دخالت مثبت کاربران در فرآیند طراحی و ساخت است ، که چنانچه به طور مؤثر بکار گرفته نشود یک منبع کارا و مفید به هدر رفته است.

ایجاد یک روند مشارکتی در طراحی

طراحان پایدار ،اهمیت توجه به نظرات گوناگون را می دانند از این رو در مراحل اولیه طراحی با مهندسین مشاور و متخصصین، همفکری و همکاری کرده و از نظرات ساکنین محلی و همسایگان محلی نیز بهره می برند.

درک مردم

طراحان پایدار یا سبز باید فرهنگ و دین و نژاد مردمی که برای آنها طراحی می کنند را مورد توجه قرار دهند.

کل گرایی

تمامی اصول سبز ، نیازمند مشارکت در روندی کل گرا برای ساخت محیط مصنوع هستند. یک معماری پایدار یا سبز باید فراتر از یک ساختمان منفرد را شامل شود و باید شامل یک شکل پایدار از محیط شهری باشد. شهر ، موجودی فراتر از مجموعه ساختمان ها است در حقیقت می توان یک شهر را مجموعه ای از سیستم های در حال تعامل دید که دارای روح و کالبد می باشند.در نتیجه اگر ساختمان ها را مجزا در نظر نگیریم می توانیم همزمان با طراحی ساختمانی سبز و پایدار ، شهری پایدار داشته باشیم و چهره ای سبز از شهر ، برای آینده ترسیم کنیم.

آنچه پیرامون معماری سبز یا پایدار گفته شد،بیان کنندۀ نوعی نگرش به معماری است که بر چند نکته اساسی اشاره دارد:
• کیفیت گرایی
• توجه به آینده
• توجه به محیط
که نشانگر این مطلب است که معماری پایدار دارای مفاهیم عمیقی است که پیوند دهنده انسان، طبیعت و معماری است.
داشتن «معماری پایدار» و در ادامۀ آن« شهر پایدار» مستلزم رعایت قواعد و اصولی است که باید از سوی معماران و مسئولان ما با دقت و انجام عملیات کارشناسانه مورد بررسی قرار گیرد تا بتوان در آینده ای که چندان دور نیست به وجود یک شهر زیبا و منسجم با رعایت کامل قواعد معماری و هویت ایرانی افتخار کرد.