500 سال انتظار براي تجزيه ظرف يك‌بار مصرف
برخي‌ها عادت بدي دارند، گاهي براي يك روز كمتر هزينه كردن، يك عمر هزينه هنگفت پرداخت مي‌كنند، بنابراين بايد به آنهايي كه فكر مي‌كنند اگر به جاي خريد ظروف يك‌بار مصرف گياهي از ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي با قيمت ارزان‌تر استفاده كنند، سود كرده‌اند، گفت: «شما بايد علاوه بر اين‌كه سال‌ها هزينه درمان بيماري سرطانتان را مي‌دهيد، يك عمر هم با خستگي، عصبانيت، بي‌خوابي، غير‌عادي شدن كروموزوم‌ها و كاهش پلاكت‌هاي خونتان دست و پنجه نرم كنيد.»
البته همه اين عوارض در حالي است كه شما فردي علاقه‌مند به محيط زيست نباشيد، چرا كه در اين صورت بايد نگراني تجزيه شدن و اثرات سوء زيست‌محيطي اين مواد را هم به دغدغه‌هايتان اضافه كنيد.
محققان معتقدند ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي به‌علت دارا بودن مواد نفتي و خاصيت تجزيه‌ناپذيري از 500 تا هزار سال در خاك باقي مي‌مانند و به اين ترتيب مواد شيميايي آن به‌تدريج از طريق خاك وارد زنجيره غذايي انسان مي‌شود و شايد به همين علت نيز رئيس سازمان حفاظت محيط زيست در روز زمين پاك با قاطعيت از جايگزيني ظروف يك‌بار مصرف گياهي به جاي ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي به‌عنوان يكي از برنامه‌هاي مهم و اولويت‌دار امسال براي اصلاح الگوي مصرف نام مي‌برد.
به هر حال اكنون گام اول در اين باره برداشته شده و سازمان حفاظت محيط زيست با همكاري وزارت بهداشت در حال طي مراحل قانوني تصويب استفاده از ظروف گياهي يك‌بار مصرف است.
به هر حال اكنون گام اول در اين باره برداشته شده و سازمان حفاظت محيط زيست با همكاري وزارت بهداشت در حال طي مراحل قانوني تصويب استفاده از ظروف گياهي يك‌بار مصرف است.
پلاستيكي 100 درصد، گياهي يك‌درصد
در حال حاضر ايران يكي از پنج كشور اول دنيا در استفاده از ظروف يك‌بار مصرف است، به‌طوري كه فقط در سال 84، 570 هزار تن ظروف يك‌بار مصرف در كشور استفاده شده، اين درحالي است كه به گفته معاون محيط زيست انساني سازمان حفاظت محيط زيست تقريباً 100 درصد اين ظروف پلاستيكي هستند و مي‌توان اذعان كرد كه ظروف گياهي نتوانسته‌اند حتي يك درصد مصرف مردم را به خود اختصاص دهند. با اين وجود آمارها حكايت از آن دارد كه ايران ظرفيت بالايي براي توليد گياهي اين ظروف دارد و مي‌توان با تغيير الگوي مصرف خانواده‌ها و وضع قوانين محدود كننده، توليد اين ظروف را از يك كارخانه فعال در حال حاضر به ده‌ها كارخانه مولد گسترش داد، چرا كه با وجود انحصاري بودن توليد ظروف گياهي، كشور ما توانسته است در زمره چند كشور توليد‌كننده اين مواد قرار گيرد.
معاون انساني سازمان حفاظت محيط زيست در گفت‌و‌گو با خبرنگار «ايران» با اشاره به تجزيه‌ناپذير بودن مواد پلاستيكي در خاك و اثرات زيانبار زيست‌محيطي آن مي‌گويد: «ظروف پلاستيكي موسوم به (pepe) به‌علت اين‌كه از منابع نفتي توليد مي‌شوند، سال‌هاي طولاني در خاك باقي مانده و جذب نمي‌شوند، البته بايد ظروف (pet) مثل بطري‌هاي آب معدني، نوشابه و دوغ را از اين ظروف جدا كرد، چرا كه اين بطري‌ها به‌علت ضخامت قابل قبولي كه دارند، بازيافت مي‌شوند، خوشبختانه تكنولوژي بازيافت ظروف (pet) در كشور راه‌اندازي شده است، به‌طوري كه هم‌اكنون در مشهد اين ظروف در مرحله بازيافت به شكل لايه‌هاي چيپس درآمده و براي ساخت وسايل مختلف مثل كليد برق و اسباب‌بازي به چين صادر مي‌شوند، اين درحالي است كه پلاستيك سبك و نازك به هيچ‌وجه و در هيچ كجاي دنيا قابل بازيافت نيست و پس از مصرف به‌عنوان زباله وارد خاك مي‌شود.»
حسن اصيليان اين مواد را براي خاك بسيار مضر و خطرناك مي‌داند و معتقد است: «وقتي اين ظروف به‌صورت زباله در خاك مي‌مانند، به شكل عايق عمل مي‌كنند، به عبارتي اين مواد از تبادل هوا ميان مولكول‌هاي خاك جلوگيري كرده و مانع تنفس طبيعي خاك مي‌شوند، بنابراين هرچه از نفوذ اين مواد به خاك بيشتر جلوگيري شود، به همان ميزان خاك نيز بهتر حفاظت خواهد شد، در غير اين صورت حتي اگر تجزيه هم شوند، مواد نفتي به‌عنوان يك ماده اضافي در خاك باقي مانده و تركيب طبيعي خاك را به‌هم مي‌زند.»
وي البته به اثرات بهداشتي اين مواد هم اشاره كرده و مي‌گويد: «با وجود اين‌كه سال‌هاست از زيانبار بودن ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي گفته مي‌شود، اما باز هم مردم بويژه در اداره‌ها و سازمان‌ها به وفور از اين ظروف استفاده مي‌كنند، درحالي كه بر‌خلاف تصور عموم حتي ظروف يك‌بار مصرف اسفنجي كه به‌شكل فوم است نيز مواد اسيدي را جذب خود مي‌كند و باعث ورود ماده سمي و خطرناك به بدن انسان مي‌شود.»
وي البته به اثرات بهداشتي اين مواد هم اشاره كرده و مي‌گويد: «با وجود اين‌كه سال‌هاست از زيانبار بودن ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي گفته مي‌شود، اما باز هم مردم بويژه در اداره‌ها و سازمان‌ها به وفور از اين ظروف استفاده مي‌كنند، درحالي كه بر‌خلاف تصور عموم حتي ظروف يك‌بار مصرف اسفنجي كه به‌شكل فوم است نيز مواد اسيدي را جذب خود مي‌كند و باعث ورود ماده سمي و خطرناك به بدن انسان مي‌شود.»
چندبار مصرف به‌جاي يك‌بار مصرف
اگرچه تا اين لحظه فقط از ضرر و زيان ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي گفتيم، اما بشنويد از گلايه حسن اصيليان كه معتقد است اين مواد بسيار ارزشمند و اقتصادي هستند و متأسفانه در جاي خود استفاده نمي‌شوند.
وي مي‌گويد: «ما مي‌توانيم از اين ظروف در تهيه مواد ارزشمندتري مثل عايق‌ها و تجهيزات الكترونيكي استفاده كرده و آنها را صادر كنيم، چرا كه معتقديم ماده‌اي كه با كيفيت بالا از نفت استخراج مي‌شود، مي‌تواند در مصارف مهمتر و طولاني‌مدت استفاده شود، اين كار به‌طور حتم صرفه‌جويي منابع را هم به همراه خواهد داشت.»
اصيليان همچنين از ماده واحده‌اي نام مي‌برد كه اواخر سال گذشته به دولت پيشنهاد شد، سازمان محيط زيست در اين ماده واحده خواستار مشاركت وزارتخانه‌هاي ذي‌ربط براي جايگزيني ظروف يك‌بار مصرف گياهي به پلاستيكي شده بود، هم‌اكنون اين طرح در مرحله نظرخواهي قرار دارد.
وي مي‌گويد: «ما مي‌توانيم از اين ظروف در تهيه مواد ارزشمندتري مثل عايق‌ها و تجهيزات الكترونيكي استفاده كرده و آنها را صادر كنيم، چرا كه معتقديم ماده‌اي كه با كيفيت بالا از نفت استخراج مي‌شود، مي‌تواند در مصارف مهمتر و طولاني‌مدت استفاده شود، اين كار به‌طور حتم صرفه‌جويي منابع را هم به همراه خواهد داشت.»
اصيليان همچنين از ماده واحده‌اي نام مي‌برد كه اواخر سال گذشته به دولت پيشنهاد شد، سازمان محيط زيست در اين ماده واحده خواستار مشاركت وزارتخانه‌هاي ذي‌ربط براي جايگزيني ظروف يك‌بار مصرف گياهي به پلاستيكي شده بود، هم‌اكنون اين طرح در مرحله نظرخواهي قرار دارد.
ظروف يك‌بار مصرف قانونمند مي‌شوند
اما ظروف يك‌بار مصرف گياهي كه اين روزها بسيار تبليغ مي‌شود، چه ويژگي‌هايی دارد؟
اين ظروف كه عمدتاً از نشاسته ذرت و گندم تهيه مي‌شوند، اگرچه كمي گران‌تر از ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي هستند، اما نه‌تنها مواد سمي و شيميايي ندارند كه طي چندين ماه در خاك تجزيه شده و حتي قابل خوردنند!
مديركل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اين‌كه بايد امكان رقابت توليد‌كنندگان ظروف يك‌بار مصرف گياهي در كشور فراهم شود. به «ايران» مي‌گويد: «دولت بايد با پرداخت يارانه و حذف ماليات امكان رقابت ميان توليد‌كنندگان را فراهم كند تا آنها هم با قيمت تمام شده كمتري اين ظروف را به دست مصرف‌كننده برسانند، در اين صورت ما نيز اقتصادي‌تر عمل كرده و هزينه‌هاي بعد از توليد را به قبل از توليد انتقال داده‌ايم.»
اين ظروف كه عمدتاً از نشاسته ذرت و گندم تهيه مي‌شوند، اگرچه كمي گران‌تر از ظروف يك‌بار مصرف پلاستيكي هستند، اما نه‌تنها مواد سمي و شيميايي ندارند كه طي چندين ماه در خاك تجزيه شده و حتي قابل خوردنند!
مديركل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست با بيان اين‌كه بايد امكان رقابت توليد‌كنندگان ظروف يك‌بار مصرف گياهي در كشور فراهم شود. به «ايران» مي‌گويد: «دولت بايد با پرداخت يارانه و حذف ماليات امكان رقابت ميان توليد‌كنندگان را فراهم كند تا آنها هم با قيمت تمام شده كمتري اين ظروف را به دست مصرف‌كننده برسانند، در اين صورت ما نيز اقتصادي‌تر عمل كرده و هزينه‌هاي بعد از توليد را به قبل از توليد انتقال داده‌ايم.»
به گفته سروش مدبري هم‌اكنون سالانه حدود 500 تا هزار ميليارد كيسه پلاستيكي در دنيا استفاده مي‌شود كه دولت‌ها با تصويب عوارض سنگين براي آنها، استفاده از اين كيسه‌ها را محدود كرده‌اند، در اين صورت مردم ترجيح مي‌دهند از كيسه‌هاي پارچه‌اي استفاده كنند. در حال حاضر در بيشتر كشورهاي توسعه يافته كيسه‌هاي خريد به روش گياهي با نشاسته سيب‌زميني و برنج درست مي‌شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر